काही वर्षांपूर्वी हिंदीत एक चित्रपट आला होता त्या चित्रपटाचे वर्ष 1962 यात नायक किशोर कुमार गांगुली आणि नायिका मधूबाला अशी जोडी होती आणि चित्रपटाचं नाव होतं…. हाफ टिकट अर्थात अर्धे तिकीट.. याची आठवण येण्याचं कारण म्हणजे राज्य शासनाने नुकताच महिलांसाठी घेतलेला अर्ध्या तिकिटात प्रवासाचा निर्णय.. महिलांसाठी राज्यात हा निर्णय लागू झाल्यानंतर त्याबाबत सर्वच स्तरातील महिलांचा प्रतिसाद सकारात्मक असून या निर्णयाचा समस्त महिला वर्गास आनंद झाला आहे. याचा प्रत्यय राज्यात मोठया प्रमाणावर महिला प्रवाशांच्या संख्येत झालेल्या वाढीवरुन आपणास सहज येईल.
गाठीशी अगदी अल्प रक्कम असणाऱ्या महिला वर्गाला यामुळे प्रवासाचा खर्च निम्म्यावर आल्याचा आनंद आहे सोबतच पैशापेक्षा आपल्याला शासनाने वेगळा दर्जा दिल्याचं व तसा सन्मान या निमित्ताने होतोय हे देखील त्यांच्या बोलण्यातून जाणवते. एस.टी. महामंडळ ही राज्याची आरंभापासून असणारी परिवहन व्यवस्था आहे. याचा वापर केवळ प्रवासात होतो असे नाही तर तो ग्रामीण तसेच कला जीवनाचा एक भाग राहिलेला आहे. आजही गावात बसस्थानक अर्थात एसटी स्टँड हे साऱ्या गावाच्या विरंगुळयाचे आणि गप्पाष्टके जमविण्याचे ठिकाण आहे. एस.टी. स्टँन्ड आल्यावर बाजूला चहापान, रसवंती, हॉटेल आदि व्यवसायातून अनेकांना रोजगाराचे दालनच उघडून दिले. चित्रपट असो की टि.व्ही. सिरियल्स त्यातही आपणास एसटी ला महत्वाचं स्थान दिसेल… जरा तालुक्याला जाऊन येतो म्हणत अनेक चित्रपटात एस.टी. दिसेल व त्याच्या स्टँन्डच्या आसपास दिसते सचिनने तर नवरा माझा नवसाचा हा पूर्ण चित्रपट एस.टी. मध्येच चित्रीत केला. 1982 साली आशियाई खेळ भारतात झाले त्यावेळी खास बनविलेल्या एशियाडपासून आजच्या शिवशाही, शिवनेरी आणि विठाई व आता ई- विठाई असा प्रवास स्वत: एस.टी. ने केलेला दिसतो. नव्या युगाचं नवं तंत्र घेत एस.टी. ने कात टाकली आणि प्रदूषण विरहीत ई- बस पर्यंत प्रवास झाला तरी ग्रामीण भागात या एस.टी.ची आजही ओळख लालपरी अशीच आहे.
शालेय जीवनात आपल्यांपैकी बहुतेक जणांनी याच एस.टी.ने सहल करीत महाराष्ट्र दर्शन केलं ते दिवस वय हाफ टिकट चे होते. आता महिला वर्गासाठी झालेला हा हाफ टिकट निर्णय या साऱ्या आठवणींना उजाळा देणारा आणि महिलांना ओळख देणारा असाच आहे.
–प्रशांत दैठणकर
जिल्हा माहिती अधिकारी
रत्नागिरी.
